Η Οίτη προσφέρει μια εντυπωσιακή θέα προς τα Βαρδούσια, ειδικά το χειμώνα όταν οι απόκρημνες πλαγιές του βουνού είναι χιονισμένες. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το νεχωρίτικο λιβάδι Ζηρέλι, κοντά στην κορυφή Αετός.

Το οροπέδιο στις Λειβαδιές με τη γραφική λιμνούλα, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία του βουνού.

Ο Δήμος Υπάτης συνειρμικά παραπέμπει στην Οίτη, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του βουνού, οι ψηλότερες κορφές του και ο ομώνυμος Εθνικός Δρυμός βρίσκονται στα διοικητικά του όρια.

Η Οίτη αποτελεί το βορειότερο και χαμηλότερο (2152μ.) βουνό του συμπλέγματος των ψηλών βουνών της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας. Τα άλλα βουνά είναι η Γκιώνα (2510μ.) τα Βαρδούσια (2495μ.) και ο Παρνασσός (2457μ.). Τα τέσσερα αυτά βουνά σχηματίζουν έναν νοητό κύκλο που στο πάνω τμήμα του βρίσκεται η Οίτη.

Μικρό τμήμα της Οίτης βρίσκεται και στο νομό Φωκίδας.

Τα κυριότερα χωριά πρόσβασης προς το βουνό είναι η Υπάτη και η Παύλιανη.

Η Οίτη απλώνεται από ανατολικά προς τα δυτικά σε μήκος 20 χλμ. και από βορρά προς νότο σε μήκος 18 χλμ. περίπου. Στη βορινή πλευρά της, απλώνεται ο κάμπος της Λαμίας, που τον διατρέχει ο Σπερχειός. Στη δυτική πλευρά της, ο ποταμός Ίναχος τη χωρίζει από ένα μικρό βουνό, το Γουλινά. Στα νότια, ένα διάσελο τη χωρίζει από τη Γκιώνα και στ’ ανατολικά ο ποταμός Ασωπός τη χωρίζει από το Καλλίδρομο.

Η Οίτη, με την πρώτη ματιά, φαντάζει απόκρημνη και απρόσιτη. Βαθιές χαράδρες και άγριο ανάγλυφο δίνουν την αίσθηση ενός απροσπέλαστου βουνού. Όταν όμως φθάσει κανείς πάνω από τα 1800μ., ξαφνικά όλα ημερεύουν! Οροπέδια, λιβάδια, και στρογγυλεμένες κορυφές εκτείνονται σε όλο το κεντρικό συγκρότημα του βουνού, διαφοροποιώντας το από τους γείτονες της, τα Βαρδούσια και τη Γκιώνα, που με την αλπική τους διαμόρφωση εντυπωσιάζουν περισσότερο τους ορειβάτες.

Ο καταρράκτης Κρεμαστός σε υψόμετρο 1500μ. κατά τη διάρκεια της άνοιξης κατηφορίζει πλούσιος σε νερά προς τον κάμπο του Σπερχειού δυτικά από το χωριό Κομποτάδες

Η Οίτη λόγω των πετρωμάτων της (φλύσχης), είναι βουνό πλούσιο σε νερά. Από τα οροπέδιά της πηγάζουν τρία ποτάμια. Στα ανατολικά ο Ασωπός και ο Γοργοπόταμος καταλήγουν στον Σπερχειό, αφού διαβούνε απόκρημνα φαράγγια. Ο Ίναχος (Βίστριτσα) στα δυτικά, κυλά σε πιο ήρεμο τοπίο και καταλήγει, όπως και τα υπόλοιπα ποτάμια, στον Σπερχειό. Στα νότια, η Οίτη βοηθάει κι αυτή για να ξεδιψάει η Αθήνα, μια που με διάφορα ρέματα συμβάλλει στο σχηματισμό του Μόρνου, κι αυτός με τη σειρά του στο σχηματισμό της ομώνυμης λίμνης. Πέρα από τα ποτάμια, σε όλο το βουνό υπάρχουν πολλές πηγές κι έτσι ο πεζοπόρος απολαμβάνει δροσερό νερό στις περισσότερες διαδρομές του. Άξιο επίσκεψης είναι το σημείο "Καταβόθρες", όπου χάνονται μεγάλες ποσότητες νερού που καταλήγουν μάλλον στο Γοργοπόταμο.

Σ΄ ένα βουνό με τόσα νερά δεν θα μπορούσαν να λείπουν μικρές λίμνες, όπως αυτές στο οροπέδιο Λειβαδιές κάτω από την κορυφή Γρεβενό και καταρράκτες, με πιο εντυπωσιακό (130μ. ύψος) τον καταρράκτη πάνω από το χωριό Κομποτάδες, στο Στενοβούνι, που στερεύει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Χαρακτηριστικό σημείο του βουνού είναι το οροπέδιο Λειβαδιές, κάτω από την κορυφή Γρεβενό, με τη μικρή λίμνη, το πιο πολυφωτογραφημένο και αναγνωρίσιμο τοπίο της Οίτης.

Από την Οίτη απολαμβάνει κανείς, νότια, πολύ ωραία θέα προς τα Βαρδούσια και τη Γκιώνα, και βόρεια προς τον κάμπο του Σπερχειού, ειδικά το σούρουπο, την ώρα που πέφτει η νύχτα και τρεμοσβήνουν τα φώτα των χωριών που βρίσκονται στον κάμπο και στις νοτιοδυτικές απολήξεις της ‘Οθρυος, απέναντι.

O Εθνικός Δρυμός (πάρκο) της Οίτης

Η πλούσια χλωρίδα της Οίτης φτάνει τα 1500 είδη μετατρέποντας την κατά την περίοδο της άνοιξης σε ολάνθιστο κήπο.

Ο Εθνικός Δρυμός της Οίτης ιδρύθηκε το 1966, έχει έκταση 70 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελείται από τον πυρήνα (24 τετρ. χλμ. περίπου) και την περιφερειακή ζώνη (36 τετρ. χλμ.).

Τα όρια του Δρυμού που ξεκινούν από τα 600 μ. υψόμετρο, στη βόρεια πλευρά της Οίτης, πάνω από την κοιλάδα του Σπερχειού και τα χωριά Μεξιάτες Λουτρά Υπάτης και Αργυροχώρι, περιλαμβάνουν τις ψηλές κορφές του βουνού Γρεβενό (2116 μ.), Αλύκαινα (2051 μ.) και Σέμπη (2091 μ.).

Με το διαχειριστικό σχέδιο που εκπονήθηκε το 1996 από το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Γεωργικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ), προτείνεται γενναία επέκταση των ορίων της περιφερειακής ζώνης, ώστε να ισχύσει ειδικό καθεστώς προστασίας, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση του βουνού.

Το βουνό αντιμετωπίζει διάφορες απειλές, αφού και η νομοθεσία που διέπει το καθεστώς των Εθνικών Δρυμών, δύσκολα τηρείται. Παράνομα μεταλλεία, λαθροκυνήγι, παράνομη βόσκηση και αναπτυξιομανία, ενώ πληγή χαίνουσα αποτελεί στο σώμα της Οίτης ένα πυκνό δίκτυο άχρηστων δασικών και κτηνοτροφικών χωματόδρομων, άναρχα και απερίσκεπτα διανοιγμένο, το οποίο επιτάθηκε και από τη διάνοιξη δρόμων για λατομικούς σκοπούς, παλιότερα. Ο φορέας διαχείρισης της Οίτης, που συστάθηκε το 2003, προς το παρόν μένει ανενεργός και είναι άγνωστο αν στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει δυνατότητα αποτελεσματικής προστασίας και ήπιας διαχείρισης του βουνού.

Η Οίτη στην ιστορία

Η Οίτη είναι συνδεδεμένη με τρία σημαντικά συμβάντα.

Κατά τη μυθολογία, στην Οίτη άναψε η πυρά, όπου κάηκε στις τελευταίες δραματικές του ώρες ο ημίθεος Ηρακλής και έγινε η αποθέωση του.

Το 1821, στους πρόποδες της Οίτης και του Καλλιδρόμου αντιστάθηκαν ηρωικά οι Έλληνες στις στρατιές του Ομέρ Βρυώνη, ενώ στη γέφυρα της Αλαμάνας θυσιάστηκε ο ήρωας Αθανάσιος Διάκος.

Τέλος, στον Γοργοπόταμο το 1942 έγινε μια σπουδαία αντιστασιακή πράξη εναντίον Γερμανών και Ιταλών, όπου με συνεργασία των Ελλήνων ανταρτών και Άγγλων σαμποτέρ ανατινάχθηκε η σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου αποκόπτοντας την επικοινωνία της βόρειας με τη νότια Ελλάδα για έξι εβδομάδες.

Οδική πρόσβαση

Η οδική πρόσβαση προς το βουνό και τα χωριά του είναι εύκολη, λόγω της γειτνίασής του με την εθνική οδό. Το τρένο φθάνει μέχρι Λαμία με ανταπόκριση από το Λιανοκλάδι. ΄Όλα τα χωριά προσεγγίζονται από τη Λαμία, ενώ της νότιας πλευράς προσεγγίζονται και από την παλιά εθνική οδό Αθήνας – Λιβαδειάς – Λαμίας, στρίβοντας στο ύψος του Μπράλου. Το οδικό δίκτυο για την επίσκεψη των χωριών είναι άσφαλτος, εκτός του τμήματος της δυτικής πλευράς μεταξύ των χωριών Νεοχώρι, Πύργου, Δάφνης, Καστριώτισσα (Φωκίδας), και της ανατολικής πλευράς μεταξύ των χωριών Παύλιανη, Κουμαρίτσι, που είναι χωματόδρομοι.

Καταφύγιο

Το καταφύγιο της Οίτης

Στην Οίτη στη θέση Τράπεζα βρίσκεται το καταφύγιο του ΕΟΣ Λαμίας, σε υψομ. 1760 μ, κάτω από τη δεύτερη σε ύψος κορυφή του βουνού Γρεβενό.