ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Οι περιοχές Natura 2000 ανά νομό

Την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα η Ευρωπαϊκή Ένωση με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ, ζήτησε απ΄ όλα τα μέλη-κράτη της να καταγράψουν τις περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερη οικολογική αξία και υψηλή βιοποικιλότητα.

Ο ακριβής τίτλος του έργου προσδιόρισε και το αντικείμενο του.
"Καταγραφή, αναγνώριση, εκτίμηση και χαρτογράφηση των τύπων Οικοτόπων και των ειδών Χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδας"

Το 75% της αξίας του έργου χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το υπόλοιπο 25% από εθνικούς πόρους.
Το συντονισμό του προγράμματος ανέλαβε το μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή ενώ το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων και Υγροτόπων συνέταξε το πρόγραμμα εργασίας και συγκέντρωσε τους πλέον αξιόλογους Έλληνες επιστήμονες (περίπου 125 άτομα) από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσ/νίκης και Πατρών, οι οποίοι εργάσθηκαν υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Σπ. Ντάφη. Στο έργο συμμετείχαν επίσης το Υπουργείο Γεωργίας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.
Από το έργο αυτό προκύψανε και προταθήκανε στην Ευρωπαϊκή Ένωση 296 περιοχές ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος οι οποίες καλύπτουν όλο τον Ελλαδικό χώρο και εκτείνονται από τη θάλασσα μέχρι τις ψηλότερες κορυφές των βουνών. (δείτε το χάρτη με τις περιοχές ανά νομό)
Οι περιοχές αυτές στην αρχική τους διαμόρφωση καλύπτανε μια έκταση 23.600 τετρ. χλμ. ή το 18% της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας. Τα επόμενα χρόνια έγιναν κάποιες διαφοροποιήσεις αλλά χωρίς ουσιαστική σημασία για τους αναγνώστες του pezoporia.gr.
Πέρα από την οικολογική τους σημασία οι περισσότερες από αυτές τις περιοχές βρίσκονται στα πιο παρθένα μέρη της Ελλάδας αποτελώντας πόλο έλξης για τους πεζοπόρους και ορειβάτες που πέρα από τη διάσταση της δραστηριότητας αυτής καθ΄ εαυτής, μπορούν να παρατηρήσουν την περιοχή που επισκέπτονται μέσα από τη διάσταση της φύσης και της οικολογικής της πλευράς.
Το pezoporia.gr θεωρεί υποχρέωση του να παρουσιάσει τις περιοχές οι οποίες είναι από τις πιο όμορφες της Ελλάδας και στις οποίες υπάρχουν ενδιαφέρουσες πεζοπορικές διαδρομές.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το pezoporia.gr δεν είναι φορέας προστασίας του περιβάλλοντος ούτε οικολογική οργάνωση. Απλά μαζί με τους λίγους αγωνιώντες για τη φύση της Ελλάδας υψώνει και αυτό τη φωνή του, ελπίζοντας να φτάσει σε εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να προφυλάξουν την χώρα μας από μια αλόγιστη καταστροφή, η οποία σταδιακά γίνεται μη αναστρέψιμη.
Πολλά στοιχεία είναι σημαντικά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα όσον αφορά την προστασία της φύσης στην Ελλάδα. Πιθανόν ένα από αυτά είναι ότι το 50% των Ελλήνων δεν έχει τελειώσει τη βασική εκπαίδευση (στοιχεία απογραφής 2001) ενώ από έρευνα που έγινε στις αρχές του 21ου αιώνα για την προστασία της φύσης φάνηκαν να ενδιαφέρονται μόνο το 2-3% των Ελλήνων.
Tο φυσικό περιβάλλον για να προφυλαχθεί θέλει ανθρώπους μορφωμένους και κράτος ευαισθητοποιημένο σε αξίες που δεν αποφέρουν χρήμα, τουλάχιστον άμεσα.
Η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα καθυστέρησε σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη και ξεκίνησε ουσιαστικά με ταχείς ρυθμούς από τη δεκαετία του 60 του 20ου αιώνα.
Μέχρι την εποχή εκείνη υπήρχαν λίγα αυτοκίνητα, λίγοι δρόμοι, λίγα σκουπίδια και το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας ήταν απάτητο διατηρώντας την εικόνα που είχε επί αιώνες.
Η γρήγορη οικονομική ανάπτυξη των επόμενων δεκαετιών άρχισε σταδιακά να καταστρέφει το περιβάλλον. Χιλιάδες χιλιόμετρα δρόμων πολλές φορές άχρηστοι και δυστυχώς και με την ευλογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργήθηκαν σε όλη την ύπαιθρο. Οι νομαρχίες, οι δήμοι, οι δασικές υπηρεσίες, συναγωνίζονταν στα χιλιόμετρα δρόμων που δημιουργούσαν πάντοτε βέβαια για το ‘’καλό’’ των πολιτών. Οι δρόμοι κατέκτησαν τα πάντα, από τα από πυκνά δάση μέχρι τις πιο απάτητες κορυφές των βουνών, καταστρέφοντας στο πέρασμα τους οικότοπους και βιότοπους, μιλώντας για μια ανάπτυξη που φυσικά δεν ερχόταν από τους δρόμους.
Προς το τέλος του 20ου αιώνα και στις αρχές του 21ου οι δρόμοι αυτοί καταλήφθηκαν από θηριώδη τζιπ, κυνηγούς, λαθροκυνηγούς, καταπατητές, οικοδομικούς συνεταιρισμούς, λαθρουλοτόμους και …σκουπίδια. Οι ίδιες οι δασικές υπηρεσίες δημιούργησαν τις προσβάσεις για να φτάνει ο καθένας σε απάτητα μέρη και δεν φροντίσανε αφού ανοίξανε τους δρόμους τουλάχιστον να τους κλείσουν με μπάρες για να μην μπορεί να τους διασχίσει κανένα μηχανοκίνητο μέσο.
Τα χιονοδρομικά κέντρα ήταν ο επόμενος στόχος κάθε ορεινού δήμου. Επενδύσεις τεράστιου κόστους και κατά σύστημα ζημιογόνες λόγω της μικρής περιόδου χιονόπτωσης στην Ελλάδα, όπου εγκαταστάθηκαν υποβάθμισαν έντονα το περιβάλλον. Το παράδειγμα του Παρνασσού κανέναν δεν συνέτισε και χιονοδρομικά συνεχίζουν να δημιουργούνται και οι υπεύθυνοι δεν σέβονται ούτε χώρους σαν τον Όλυμπο.
Η καταστροφή που προξένησε η άναρχη διάνοιξη δρόμων στο Ελλαδικό χώρο συνεχίστηκε σε μικρότερο βαθμό από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας οι οποίες ανοίξανε δρόμους για να εγκαταστήσουν κεραίες σε όποιο λόφο και μικρό βουνό υπήρχε γύρω από τόπους που κατοικούσανε άνθρωποι. Μάλιστα για ένα άγνωστο λόγο δεν υποχρεώθηκαν να βάλουν όλες οι εταιρείες σε κοινό ιστό του αναμεταδότες τους αλλά η κάθε μια έβαλε τον δικό της ιστό σε διαφορετικό σημείο και διαφορετικό ύψωμα.
Μόλις τελείωσε και αυτή η επέλαση αποφασίσθηκε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Οι ανεμογεννήτριες και τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα ήρθαν στο προσκήνιο. Νέοι δρόμοι κατασκευάστηκαν και όγκοι μπετόν κατέκλυσαν εκ νέου τις κορυφές των βουνών πολλά από αυτά που είχαν μείνει αλώβητα από τις δασικές υπηρεσίες κ.λπ. Οι υποψήφιοι ‘’επενδυτές’’ τρίβανε τα χέρια τους καθώς εισρέανε γενναίες χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε τόπους όπως η Μάνη αλλά και πολλές άλλες οι ‘’επενδυτές΄΄ ζητούν να τοποθετήσουν γιγάντιες ανεμογεννήτριες, σε μια χώρα όπου θα μπορούσαν αυτές να τοποθετηθούν ακόμα και σε θαλάσσιους χώρους μακριά από τις ακτές με λίγα έξοδα παραπάνω. Συγχρόνως όπου υπήρχε ρέμα και όσο πιο γραφικό ήταν το σημείο κατέφθασαν οι ‘’επενδυτές’’ γεμίζοντας σωλήνες, δρόμους και εγκαταστάσεις προκειμένου να δεσμεύσουν τα νερά για να παράγουν λίγες κιλοβατώρες.
Οι οικολογικές οργανώσεις παλεύουν να σταματήσουν τις καταστροφές αυτές, αλλά λόγω έλλειψης κοινής φωνής και σε μία χώρα που δεν αντιλαμβάνεται τι σημαίνει προστασία της φύσης έχουν αποκτήσει μια εικόνα ‘’γραφική’’ και από το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας θεωρούνται ανασταλτικοί παράγοντες στην ‘’εξέλιξη’’.
Ένας παράγοντας που σώζει ακόμα μέχρι σήμερα την Ελληνική φύση είναι η εγκατάλειψη της υπαίθρου και η στασιμότητα αύξησης του πληθυσμού. Αυτοί που φωνάζουν για την υπογεννητικότητα ας σκεφθούν μια Ελλάδα με 15 και 20 εκ. κατοίκους. Τα σκουπίδια, τ΄ αυτοκίνητα και οι κάθε λογής παρεμβάσεις και παρανομίες θα είχαν δημιουργήσει ένα εφιαλτικό περιβάλλον.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Πέρα όμως από αυτήν την αρνητική εικόνα της σημερινής προστασίας της Ελληνικής φύσης αυτή ανθίσταται και προσφέρει ακόμα στους επισκέπτες της εικόνες μοναδικής ομορφιάς που δύσκολα μπορεί ν΄ αντικρίσει κανείς σε τόσο λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα απανταχού της γης.
Το pezoporia.gr εύχεται τα επόμενα χρόνια η φύση στην Ελλάδα να προφυλαχθεί και να διατηρηθεί ώστε να συνεχίσει να προσφέρει σε εμάς και στις επόμενες γενεές τις ίδιες ανεπανάληπτες εικόνες που μπορεί να συναντήσει κάποιος από τις κορυφές του Ολύμπου μέχρι την Γαύδο της Κρήτης.

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
1) Στους χάρτες που παρατίθενται μαζί με κάθε περιοχή, σημειώνεται κατά προσέγγιση και το όριο της.
2) Σε επισυναπτόμενο κατάλογο μπορείτε να βρείτε τις κοινές ονομασίες της παρουσιαζόμενης χλωρίδας και πανίδας που περιγράφεται για κάθε περιοχή.
3) Κωδικός περιοχής
Κάθε περιοχή ταυτοποιείται από μονοσήμαντο κωδικό ο οποίος περιλαμβάνει δύο χαρακτήρες και επτά ψηφία και αποτελείται από τρία μέρη. Οι πρώτοι δύο χαρακτήρες (GR) είναι ο κωδικός της χώρας, τα πρώτα 2 ψηφία ορίζουν την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή
11 Μακεδονία – Θράκη – Βόρεια νησιά Αιγαίου
14 Θεσσαλία
21 Ήπειρος
22 Ιόνια Νησιά
23 Πελοπόννησος (Αχαία – Ηλεία) Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία)
24 Σποράδες
25 Πελοπόννησος (Υπόλοιποι νομοί)
30 Αττική - Κύθηρα
41 Νησιά ανατολικού Αιγαίου
42 Κυκλάδες - Δωδεκάνησα
43 Κρήτη
Τα επόμενα 5 ψηφία ορίζουν μικρότερες γεωγραφικές περιοχές και αριθμό περιοχών.
Γεωγραφικό μήκος και πλάτος
Αναφέρονται κατά προσέγγιση οι συντεταγμένες της περιοχής
Καθεστώς προστασίας
Αναφέρεται η υπάρχουσα προστασία από Ελληνικής και διεθνούς πλευράς.

Οι προστατευόμενες περιοχές Natura περιγράφονται στο βιβλίο του Γιώργου Σφήκα, έκδοσης της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας Της Φύσης (www.eepf.gr) και απεικονίζονται στο χάρτη ''Προστατευόμενες περιοχές'' σε κλίμακα 1:1.000.000 της εταιρείας ΑΝΑΒΑΣΗ.

Όλα τα κείμενα ανά περιοχή που παρατίθενται είναι ακριβής αντιγραφή από το έργο ΦΥΣΗ – NATURA 2000. To pezoporia.gr άφησε τα κείμενα όπως ακριβώς έχουν γραφτεί αν και υπάρχουν δυσνόητα σημεία για τους μη ειδικούς. Διαβάζοντας κάποιος θα πρέπει ανάλογα τις γνώσεις μπορεί να κρατήσει ότι τον ενδιαφέρει περισσότερο.

Επιπλέον πληροφορίες μπορεί κάποιος να βρει στα site:

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ
http://www.minenv.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΤΟΠΩΝ - ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ
http://www.ekby.gr