Ο νομός Φθιώτιδας υπήρξε πάντοτε το πέρασμα από τη νότια στη βόρεια Ελλάδα και αντίστροφα. Το στενό των Θερμοπυλών πλάτους λίγων εκατοντάδων μέτρων οριοθετούσε, μετά τα Στενά των Τεμπών, το νότο και το βορρά. Λόγω της θέσης του, στο νομό Φθιώτιδας συνέβησαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Η ιστορία της Φθιώτιδας κατά μεγάλο μέρος είναι συνδεδεμένη με τη Λαμία την σπουδαιότερη πόλη της περιοχής.

Η περιοχή της Φθιώτιδας βάσει του μύθου υπήρξε η κοιτίδα του Δευκαλίωνος και της Πύρρας που μετά τον κατακλυσμό δημιούργησαν το ελληνικό έθνος. Η περιοχή πήρε τ΄ όνομα της από την Φθίαν την γυναίκα του βασιλιά της Θεσσαλίας Αμύντορα από τον οποίον γεννήθηκε ο Αχαιός ο γενήτορας των Ελλήνων Αχαιών. Η περιοχή της Φθιώτιδας στη μυθολογία ήταν συνδεδεμένη με την ταραχώδη ζωή του βασιλέα Πηλέα που μαζί με την Νηρηίδα Θέτιδα γέννησαν τον Αχιλλέα, τον κατά τον Όμηρο, γενναιότερο, ομορφότερο και ανδριότερο από τους στρατιωτικούς ηγέτες της εποχής. Από την Φθιώτιδα ξεκίνησε ο Αχιλλέας μαζί με τους Μυρμιδόνες του για την Τροία, ενώ ο πατέρας του Πηλέας έταξε στον ποταμό Σπερχειό να προσφέρει την κόμη του γιου του, αν γύρναγε από την Τροία.

Ο Αχιλλέας κατά τη διάρκεια της καύσης του σώματος του φίλου του Πάτροκλου μονολογεί με πόνο κοιτάζοντας το πέλαγος προς την Ελλάδα

" Άλλα σου ευχήθηκε ω Σπερχειέ το στόμα του πατέρα μου
όταν εκεί θα γύριζα στην πατρική μου γη
να δώσει σε σένα την κόμη μου ….
…Αλλά εσύ δεν εκτέλεσες αυτά που ευχήθηκε ο γέρος
τώρα αφού δεν θα ξαναδώ την αγαπημένη μου πατρίδα,
ας πάρει ο ήρωας Πάτροκλος την κόμη μου στον Άδη’’

Προ Χριστού

Το κάστρο της Λαμίας πρωτοκτίστηκε τον 6ον αιώνα π.Χ και διατήρησε την αίγλη του μέχρι και την απελευθέρωση από τους Τούρκους.

Η περιοχή κατοικήθηκε από τη νεολιθική περίοδο (6000-2800π.Χ) καθώς διαπιστώνεται από τους πολυάριθμους οικισμούς που έχουν αποκαλυφθεί στην περιοχή. Πρώτοι κάτοικοι υπήρξαν οι προέλληνες Δρύοπες, αργότερα οι Αινιάνες και στη συνέχεια στην περιοχή του κάμπου του Σπερχειού εγκαταστάθηκαν οι Αχαιοί.

Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο έχουν παρατηρηθεί τάφοι και ευρήματα σε πολλά σημεία της περιοχής όπως Λαμία, Ελάτεια, Αμφίκλεια, Πελασγία κ.λ.π.

Τον 11^ον αιώνα π.Χ. έφτασαν οι Δωριείς που σταδιακά ενσωματώθηκαν με τους γηγενείς κατοίκους της Φθιώτιδας εκδιώκοντας όμως από τις ορεινές περιοχές τους Δρύοπες (κατοίκους των δασών), ενώ οι Αινιάνες στα ορεινά της Φθιώτιδας επέζησαν σαν φυλή μέχρι την επικράτηση των Ρωμαίων.

Τον 6^ον αιώνα π.Χ ιδρύθηκε η πόλη της Λαμίας.

Το 480π.Χ η αντίσταση των 300 του Λεωνίδα στην πλημμυρίδα του περσικού στρατού έμεινε στην ιστορία σαν σύμβολο της υπέρτατης θυσίας.

Το 344π.Χ την περιοχή κατέλαβε ο Φίλιππος ο Β’ και την συμπεριέλαβε στο Μακεδονικό βασίλειο.

Το 323π.Χ οι Αθηναίοι εκμεταλλευόμενοι το θάνατο Αλεξάνδρου εκστράτευσαν εναντίον της Λαμίας με σκοπό ν΄ απαλλαχθούν από την Μακεδονική ηγεμονία. Ο στρατηγός των Αθηναίων Λεωσθένης συγκρούστηκε με τον Μακεδόνα Αντίπατρο αλλά απέτυχε να καταλάβει την πόλη ενώ κατά την πολιορκία πέθανε λήγοντας έτσι άδοξα για τους Αθηναίους και τους συμμάχους τους ο ονομαζόμενος Λαμιακός πόλεμος.

Το 302π.Χ κατά την περίοδο των συγκρούσεων των διαδόχων του Μεγ. Αλεξάνδρου η περιοχή ελευθερώθηκε από το Δημήτριο τον Πολιορκητή και λίγο αργότερα εντάχθηκε στην Αιτωλική συμπολιτεία.

Το 279 π.Χ οι Γαλάτες πέρασαν από την περιοχή προκαλώντας σημαντικές καταστροφές

Το 190 π.Χ η λαίλαπα των Ρωμαίων καταστρέφει την Λαμία και το 146π.Χ μετά τη μάχη της Σκάρφειας εναντίον των Αιτωλών οι Ρωμαίοι κατέκτησαν οριστικά την περιοχή.

Μετά Χριστόν

Από τη Ρωμαιοκρατία μέχρι την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους

Η Υπάτη κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα και τους επόμενους αιώνες υπήρξε η σπουδαιότερη πόλη της περιοχής. Από το κάστρο της ελάχιστα υπολείμματα υπάρχουν όπως αυτός ο ερειπωμένος κυκλικός πύργος.

Μετά το χωρισμό του Ρωμαϊκού κράτους το 395μ.Χ η Ελλάδα υπήχθη στο ανατολικό Ρωμαϊκό (βυζαντινό) κράτος.

Το 396 και το 398μ.Χ η περιοχή όπως και όλη η Ελλάδα δοκιμάσθηκε από τις βαρβαρικές επιδρομές των Γότθων του Αλάριχου.

Το 431μ.Χ στην Οικουμενική σύνοδο της Εφέσου αναφέρεται πρώτη φορά ο επίσκοπος Λαμίας Σεκονδιανός και Υπάτης, ο Παυσιανός.

Το 869μ.Χ στην 8^η οικουμενική σύνοδος αναφέρεται η Λαμία με το όνομα Ζητούνι ένα όνομα που διατηρήθηκε ως το 1836.

Τα επόμενα χρόνια η περιοχή λεηλατήθηκε από τους Βούλγαρους οι οποίοι κατατροπώθηκαν στο Σπερχειό το 995μ.Χ από τον βυζαντινό στρατηγό Νικηφόρο Ουρανό.

Μετά την κατάκτηση του βυζαντινού κράτους από του Φράγκους το 1204μ.Χ ο Βονιφάτιος Μομφερατικός ίδρυσε τη βαρωνία του Ζητουνίου (Λαμίας) και την έδωσε στους Ναίτες ιππότες.

Το 1275 ο σεβαστοκράτορας του Δεσποτάτου της Ηπείρου Ιωάννης Α’ Δούκας Άγγελος, έδωσε σαν προίκα στη κόρη του Ελένη που παντρεύτηκε τον Γουλιέλμο Δελαρός, τις πόλεις Ζητούνι (Λαμία), Γαρδίκι (Πελασγία) Γραβιά και Σιδερόκαστρο (Ηράκλεια).

Από το 1319 μέχρι το 1393 την περιοχή όπως και τη νοτιότερη Ελλάδα κατέλαβαν οι Καταλανοί που ίδρυσαν το δουκάτο των Νέων Πατρών (σημ. Υπάτη)

Το 1393 κατέλαβαν για πρώτη φορά την περιοχή οι Οθωμανοί.

Το 1402 ο Θεόδωρος Παλαιολόγος απελευθέρωσε την περιοχή από του Οθωμανούς που την ανακατέλαβαν το 1416 με τον Μωάμεθ τον Α΄. Το 1423 η περιοχή απαλλάχθηκε και πάλι από τους Οθωμανούς που την κατέλαβαν οριστικά το 1446.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Στερεά Ελλάδα ήταν χωρισμένη σε πέντε σαντζάκια (διοικητικές περιοχές) από τα οποία το ένα ήταν της Ευβοίας όπου ανήκε και το Ζητούνι (Λαμία) με τη γύρω περιοχή, ενώ στο σαντζάκι της Ναυπάκτου ανήκε η περιοχή της Υπάτης.

Το 1821 συνήφθησαν δύο σημαντικές μάχες με τους Τούρκους. Στην Αλαμάνα οι Έλληνες νικήθηκαν και ο Αθανάσιος Διάκος βρήκε ηρωικό θάνατο. Αντιθέτως στα Βασιλικά του Καλλίδρομου οι Έλληνες πέτυχαν σημαντική νίκη καθυστερώντας τις στρατιές των Οθωμανών που κατευθύνονταν στη νότια Ελλάδα με σκοπό να καταπνίξουν την επανάσταση που είχε ξεσπάσει στην Πελοπόννησο.

Νεώτερο Ελληνικό κράτος

Το 1832 με τη συνθήκη του Λονδίνου ορίσθηκε σαν οριογραμμή των συνόρων ο άξονας Αμβρακικός – Παγασητικός και η Φθιώτιδα έγινε συνοριακή περιοχή μέχρι το 1881 και το βουνό Όθρη υπήρξε το σύνορο του Ελληνικού κράτους

Το 1848 ξέσπασε εξέγερση εναντίον του Όθωνα. Μετά την επικράτηση των κυβερνητικών οι εξεγερθέντες κατέφυγαν στη Θεσσαλία που ήταν υπό τουρκική κατοχή.

Το 1886 το Ζητούνι μετονομάσθηκε σε Λαμία.

Το 1881 προσαρτήθηκε η Θεσσαλία στην Ελλάδα και η Φθιώτιδα έπαυσε να είναι ακριτική περιοχή.

Στον ατυχή για την Ελλάδα πόλεμο του 1897 η Λαμία κινδύνεψε να βρεθεί πάλι κάτω από την κυριαρχία των Τούρκων γεγονός που αποφεύχθηκε με την υπογραφή της ανακωχής της Ταράτσας.

Η θυσία του Λεωνίδα και των συμπολεμιστών του στα στενά των Θερμοπυλών, έχει γίνει σύμβολο για την ελευθερία των λαών. Το στενό πέρασμα των λίγων μέτρων έχει φτάσει σήμερα σε μια λωρίδα γης 4χλμ. που φαίνεται στο βάθος της φωτογραφίας καθώς εκτείνεται πίσω από το ηρώο της μάχης.		Η ηρωική αντίσταση του Αθανασίου Διάκου εναντίον των Τούρκων στην Αλαμάνα εμψύχωσε τους αγωνιστές του 21 για τη συνέχιση του αγώνα τους. Στην φωτογραφία ο ανδριάντας του Α. Διάκου στον τόπο της θυσίας του στην Αλαμάνα.		Στον Γοργοπόταμο το 1942 οι ενωμένες αντιστασιακές δυνάμεις ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα προξενώντας σημαντικές καθυστερήσεις στον ανεφοδιασμό των Γερμανικών στρατευμάτων στην Αφρική.

Το 1942 στον Γοργοπόταμο έγινε η ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας από τις ενωμένες Ελληνικές δυνάμεις και Άγγλους σαμποτέρ, ένα από τα σπουδαιότερα αντιστασιακά συμβάντα εναντίον των Γερμανών.

Μεταξύ των ετών 1946-1949 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου η Φθιώτιδα όπως και η Ευρυτανία έγιναν θέατρο τραγικών πολεμικών συγκρούσεων.

Το 1964 στον Γοργοπόταμο κατά τη διάρκεια εορταστικών εκδηλώσεων για την αντιστασιακή εναντίον των Γερμανών ενέργεια, από έκρηξη νάρκης υπήρξαν 13 νεκροί και 51 τραυματίες.

Σήμερα η Φθιώτιδα συνεχίζει την πορεία της κινούμενη ανάμεσα στις γεωργικές και ποιμενικές ασχολίες των κατοίκων όπως και την μικρή βιομηχανική της ανάπτυξη, ενώ ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της ασχολείται με τον τουρισμό.